پایگاه خبری تحلیلی راه ملت
اولین و تنها رسانه کاملا دانشجویی استان کهگیلویه وبویراحمد

اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل

به گزارش راه ملت؛ آب به عنوان یکی از ضروری ترین عنصر حیات بر روی کره زمین جزو معدود خواسته و نیاز مشترک بشر در طول تاریخ بوده است و به تبع آن کم آبی یکی از مهم ترین چالش هایی است که انسان همواره با آن روبه رو بوده است.

علی رغم اینکه ۷۱ درصد از سطح کره زمین با آب پوشیده شده است اما کمتر از ۳ درصد از آن را آب شیرین تشکیل می دهد و از همین میزان نیز ۷۹ درصد قلعه های یخی و ۲۰ درصد آب های زیر زمینی است که به راحتی قابل دسترسی نیستند و فقط یک درصد آن شامل دریاچه ها، رودخانه ها و چاه ها است که قابل برداشت است.

مرگ روزانه ۵ هزار کودک به علت مبتلا شدن به امراض ناشی از مصرف آب غیر بهداشتی

موضوع آب در طول تاریخ علت بسیاری از جنگ ها بوده است و امروز نیز مسئله آب به یک جنگ جهانی تبدیل شده است و شاید منشا جنگ جهانی سوم آب باشد و به نوعی جنگ آینده جنگ آب است و خاورمیانه بیش از مناطق دیگر در معرض این بحران بزرگ است.

کمبود آب و آب های آلوده عامل بسیاری از بیماری ها از جمله وبا، حصبه، هپاتیت A و … بوده وهرساله بسیاری از مردم به دلایل بلاهای طبیعی، جنگ و زیرساخت های ضعیف به آب بهداشتی سالم دسترسی ندارند.

براساس گزارش های سازمان ملل در سال ۲۰۱۹، بیش از دو میلیارد نفر از آب سالم محروم بودند.

مرگ روزانه ۵ هزار کودک به علت مبتلا شدن به امراض ناشی از مصرف آب غیر بهداشتی خود نیز فاجعه انسانی دیگری است که از اهمیت آب این طلای بی رنگ حکایت دارد.

در مناطق عشیره ای و قبیله ای جهان گاهی آب عامل ازدواج میان دو قبیله و جلوگیری از جنگ و خونریزی های بعدی بود.

در سراسر جهان همواره راه های متعددی برای رفع مشکل کم آبی وجود داشته است که اجداد ما در ایران باتوجه به اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و به ویژه شرایط شهرهایی از جمله یزد “قنات” را کلید حل این معما دانسته اند و مخترع قنات ایرانی ها بودند.

قنات ها به لحاظ موقعیت در ایران به سه دسته کوهستانی، کوهپایه ای (دامنه ای) و دشتی تقسیم می شود.

براساس آمار وزارت نیرو حدود ۳۶ هزار و ۳۰۰ قنات در ایران شناسایی شده است که سرنوشت نامعلومی در انتظار آنها است و حفر چاه های زیرزمینی و بدون برنامه ریزی از یک طرف و حفر چاه های غیرمجاز از طرف دیگر ریشه قنات ها را خشکانده و تهدید جدی برای منابع زیرزمینی است.

براساس تازه ترین گزارش ” انستیتو بین المللی مدیریت آب” ذخایر آب زیرزمینی ایران تا سال ۲۰۲۵ به ” سطح خطرناک و غیرقابل بازگشتی ” خواهد رسید و این یک زنگ خطر است.

قنات تنها راهکار برای رفع این مشکل نبود و گلخانه ها نیز ناجی دیگر منابع آبی بودند.
توسعه گلخانه ها فرصت خوبی برای توسعه فرصت های شغلی و صرفه جویی در منابع انرژی و آب است از جمله گلخانه های هیدروپونیک ۸۰ تا ۹۰ درصد صرفه جویی در مصرف آب انجام می دهد.

“طلای خاکستری” یکی از شاخص های مقابله با بحران آب

یکی دیگر از راهکارهای مقابله با بحران آب استفاده از پساب فاضلاب تصفیه شده یا همان “طلای خاکستری” است و با استفاده از توسعه بازچرخانی آب که شامل ( برداشت، پیش تصفیه، توزیع، مصرف، جمع آوری و پس تصفیه) می توان اکوسیستمی سبز را شاهد بود و بخشی از بحران آب را برطرف کرد.

خشکسالی یک واقعیت اقلیمی است و اثرات آن بر اقتصاد بر کسی پوشیده نیست و یکی از سنگ های پیش پای اقتصاد آبی را می توان عدم مدیریت صحیح منابع آبی برشمرد که اگر از این بیماری پیشگیری نشود برای درمان نیازمند یک جراحی اقتصادی است.

به وضوح می توان شاخصه ای از اقتصاد مقاومتی را در هنر معماری ایرانی مشاهده کرد در گذشته سبک ساخت خانه ها به گونه ای بود که آب کمتری مصرف می شد و علاوه بر آن آب را برای مدت طولانی تری می توانستند ذخیره کنند.

و امروز نیز می توان با بوم گرایی اقتصاد و تکیه بر معماری روستایی نه تنها در مصرف آب صرفه جویی کرد بلکه زمینه رونق صنعت گردشگری را نیز مهیا کرد.

تداوم خشکسالی، شور شدن آب های زیرزمینی و خشک شدن قنات ها و چشمه ها هشداری به ما است که نباید اجازه داد دریا نیز قربانی بی تدبیری انسان شود.

فاضلاب خام یا پساب غیر استاندارد یکی دیگر از عوامل کم آبی و همینطور موجب مرگ مرجان ها، عروس دریایی و مرگ ناگهانی صدها هزار موجود زنده در دریا است که در راستای کاهش اثرات سوء آلودگی های زیست محیطی باید به خاکستر طلایی تبدیل شود.

در حالی که ۷۰ درصد آب در دنیا برای کشاورزی مصرف می شود و این میزان در ایران ۹۰ درصد است سازمان ملل متحد الگوی مصرف آب را اینگونه اعلام کرده است هر انسان روزانه دست کم به ۵۰ لیتر آب نیاز دارد تا بتواند بنوشد، غذا درست کند و نیازهای بهداشتی خود را مرتفع کند و این میزان برای حفظ حیات انسان ضروری است.

همچنین نهایت مصرف آب خانگی در جهان ۷ میلیارد مترمکعب آب است و میانگین مصرف سرانه خانگی آب شرب در ایران ۱۵۷ لیتر است که با این اوصاف بخش اعظمی از منابع آبی در حوزه کشاورزی به هدر می رود که با استفاده از روش های نوین آبیاری به عنوان یک شاخص کلیدی، تکنیک مدیریت آبیاری کامپیوتری (IOT )،جلوگیری از واردات محصولات غیر استراتژیک پرآب و تغییر الگوی زراعی در استان ها می توان نه تنها در حوزه مصرف آب صرفه جویی کرد بلکه زمینه اشتغال، تولید بیشتر و رونق زندگی را در کشور فراهم کرد.

سدهای سطحی قاتل تالاب ها و دریاچه هایی

یکی دیگر از اشتباهات استراتژیک در این حوزه ساخت سد است؛ سدهای سطحی قاتل تالاب ها و دریاچه هایی است که رودخانه ها به آن جا ریخته می شد؛ سدهای زیرزمینی برای هدایت آب منابع تجدیدپذیر به منابع تجدید ناپذیر می تواند به عنوان یک راهکار اساسی در دستور کار باشد.

و اما در حالی که برقابی در ایران مطلوب نیست باید از تجربیات سایر کشورها از طریق انرژی خورشیدی و انرژی بادی استفاده کرد.

استفاده از تکنولوژی آب گیری از هوای مرطوب و خشک، بهره گیری از ظرفیت فناوری نانو، نمک زدایی آب و حذف آرسنیک موجود در آب با استفاده از فناوری نانو، مکان یابی محل های مناسب جهت احداث سدهای زیرزمینی، استفاده از آب بس چند منظوره: (با نصب آسان بر روی انواع شیر آلات ما را از باز و بسته کردن شیرها برای همیشه بی نیاز می کند، قابل استفاده در ۹۸ درصد شیرآلات موجود در جهان از عهد قدیم تا به امروز و صرفه جویی در مصرف آب بخشی از مزایای این وسیله است) و … راهکارهایی جهت جلوگیری از خشکسالی و مدیریت منابع آبی است.

تبخیر بیش از ۵۰ درصد بارندگی در ایران

اما یکی از مهم ترین چالش های بحران کم آبی در ایران بحث تبخیر است و در کشور ما تبخیر از بارندگی بیشتر است به طوری که براساس آمار سهم ایران در بارندگی سالانه ۴۰۰ میلیارد مترمکعب است و بیش از ۵۰ درصد بارندگی درایران تبخیر می شود که باید نسبت به ساخت سدهای زیرزمینی و ذخیره سازی آب در زیر زمین تمرکز کرد وگرنه تنها خروجی آن تبخیر آب تمام بارندگی ها است.

شاید تکه آخر این پازل مافیای واردات آب باشند که بتوان با کناز زدن سایه تاریک سوء مدیریت ها آنها را شکست داد تا حداقل آیندگان قضاوت بهتری از ما داشته باشند.

نگارنده: سیده زهرا موسوی اصل