پایگاه خبری تحلیلی راه ملت
اولین و تنها رسانه کاملا دانشجویی استان کهگیلویه وبویراحمد

اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل

راه ملت:

< class="nodeHeader">
< class="nodeContentBox">
< class="node_text_data">
< class="node-subtitle">
< class="field field-name-field-lid field-type-text-long field-label-hidden">

کارخانه های شن و ماسه بستر رودخانه بشار که فضای اکوسیستم و زیبای این رودخانه را از بین برده اند امروز همچنان با رانت های خود در حال فعالیت بوده و حتی زور مسئولان برای برچیدن این لابی ها نیز کار ساز نبوده است.

< class="imagefile">
< class="">
< class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden">

سرگذشت غمبار رود بشار که پیکر نحیفش زخمی از تیغ لودرها و بولدوزرهای کارخانه های تولید شن و ماسه است، امروز سرنوشتی غم انگیزتر را طی می کند و تن نحیفش هر روز بر اثر تیغ سنگ شکن های بستر رودخانه بیشتر از بین می رود.

رانتی که مرگ بشار را امضاء می کند

کارخانه های شن و ماسه بستر رودخانه بشار که فضای اکوسیستم و زیبای این رودخانه را از بین برده اند امروز همچنان با رانت های خود در حال فعالیت بوده و حتی زور مسئولان برای برچیدن این لابی ها نیز کار ساز نبوده است.

حالا همه مردم و مسئولین کهگیلویه و بویراحمد مصمم هستند تا رود بشار را از نابودی تدریجی که بواسطه این شن و ماسه ها است نجات دهند، رودخانه ای که سالهاست مورد تهاجم وحشیانه کارخانه های تولید شن و ماسه قرار گرفته است.

بشار در محاصره کارخانه ها شن و ماسه

رودخانه بشار این رود خروشان که  از کوههای سپیدان در استان فارس و “تنگ سرخ” در شهرستان‌ بویراحمد سرچشمه می گیرد با پیوستن رودخانه های دیگر به آن در طول مسیر۱۱۵کیلومتری خود، رودخانه کارون را تشکیل می دهد و به خلیج نیلگون فارس می ریزد امروز در محاصره شن وماسه شویی های است که قلب تپنده اش را تسخیر کرده اند.

در زمانی نچندان دور در حاشیه این رودخانه ۱۷ واحد تولیدی شن و ماسه وجود داشت که بدون مجوز سالانه افزون بر هزاران تن شن و ماسه از بستر رودخانه بشار برداشت می کردند و بی توجه به هشدارها به فعالیت خود ادامه می دادند.

وقتی ستون بشارخم شد

این برداشت بی رویه حتی موجب شد که پل کمر خمیده سوم بشار نیز زیر پایش خالی شود و نرسیده به افتتاح مرگ تدریجی  خود را ببینند.

مرگ بشار نزدیک است

از طرفی دیگر افت سطح رودخانه، برهم خوردن تعادل اکولوژیک آن و مرگ گونه های گیاهی و جانوری این رودخانه و مرگ آبزیان آن از نتایج برداشت بستر رودخانه برای تولید شن و ماسه است که با ادامه این روند هر روز به مرگ اکوسیستم بشار نزدیکتر می شویم.

اولین ضربات سخت و سهمگین بر این پیکر سرسبز که خانه امن بسیاری از موجودات زبان بسته بود، با ساخت و استقرار کارخانجات شن و ماسه وارد آمد و به مرور زمان دیگر کوچکترین اثری از حیات و جنب و جوش در نقطه کوچکی از این زیست بوم حیاتی دیده نشد.

برداشت های بی رویه مصالح توسط خودروهای سنگین و ماشین آلات راهسازی و دستگاهها و ادوات فنی سنگ شکن های حاشیه رودخانه بشار، چهره ای زشت و تصاویری تلخی را در این اکوسیستم آبی به جا گذاشته است.

 کارخانه های که غیرقانونی کار می کنند

هم اکنون کارخانه های تولید شن و ماسه مستقر در حاشیه این رودخانه با  بهره برداری بی رویه و غیرقانونی از بستر آن، مرگ بشار را رقم می زنند و راه را بر رسیدن بشار به آغوش دریا می بندند.

به گفته کارشناسان، افت سطح رودخانه، برهم خوردن تعادل اکولوژیک آن و مرگ گونه های گیاهی وجانوری این رودخانه از نتایج برداشت بستر رودخانه برای تولید شن و ماسه است که با ادامه این روند هر روز به مرگ اکوسیستم بشار نزدیکتر می شویم.

زوری که صابری داشت اما خادمی ندارد

وجود این سنگ شکن های در بستر رودخانه بشار باعث شد که آخرین استاندار دولت دهم دست بکار شود و به یکباره با یک طرح یک فورییتی خواهان خلع این کارخانه ها از بستر رودخانه ای بشار و جانمایی آنها در کوهها شود.

همه ماجرا از روزی شروع شد که سید حسین صابری در یکی از نشریات محلی مطلبی را از رودخانه بشار، سواحل زیبای آن و اثرات مخرب زیست‌محیطی کارخانه‌های شن و ماسه خواند.

تلاش‌های صابری برخی مدیران را در ادامه راه با خود همراه کرد و او نتایج خوبی در این راه گرفت به طوری که همه کارخانه‌های شن و ماسه از سواحل رود بشار تعطیل شدند و در نقاط مختلف شهرستان بویراحمد به واحدهای شن و ماسه کوهی تبدیل شدند.

منطقه دلی بجک به سمت تعطیلی می رود

کارخانه های که به منطقه ای به دلبجک انتقال داده شدند تا بتوان از مرگ بشار جلوگیری کنند و حتی بتوان با ماسه های استاندارد کوهی که عیار آنها از ماسه های رودخانه نیز بهتر است این سنگ شکن ها ادامه حیات دهند و ایجاد اشتغال کنند.

اگر چه در همان روزها هم برخی کارشناسان از غیرکارشناسی بودن این اقدام در تعطیلی یک‌باره همه واحدهای شن و ماسه انتقاد می‌کردند ولی اعتماد آن‌ها به این نظریه کارشناسی خود به حدی نبود که به سطح رسانه‌ها کشیده شود.

رسانه ها امدند

از سوی دیگر رسانه‌ها در این استان، تمام قد پشت تصمیم صابری ایستادند و هیچ چیز را با نجات رودخانه بشار عوض نکردند.

حاصل این همراهی‌ها، رود بشار را از چنگال بی‌رحم کارخانه‌های شن و ماسه نجات داد و بعد از سال‌ها آلودگی، ماهی‌ها در رودخانه بشار دیده شدند ولی برخی مردم نیز گران شدن شن و ماسه را به این تصمیم استاندار وقت مربوط می‌دانستند و در گوشه و کنار پیام خود را به صابری می‌رساندند.

اما این همه ماجرا نبود داستان شن و ماسه‌‌ها در کهگیلویه و بویراحمد البته بازیگران دیگری هم داشت که مهارت آن‌ها در کارشان، مقاومت‌های زیادی را برای عملیاتی شدن این تصمیم و آرام کردن بازار شن و ماسه به‌وجود آورد.

رانت های که جواب داد

تلاش‌های کارخانه‌‌داران شن و ماسه که سواحل بشار را بستری بی‌دردسر برای پول درآوردن می‌دانستند ادامه یافت و آن‌ها بهترین اقدام لجوجانه خود را مقاومت در عرضه شن و ماسه‌های آماده خود به منظور کمبود شن و ماسه در بازار و گرانی آن می‌دانستند، اقدامی که موفق به انجام آن شدند.

این کارخانه ها با  رانت خود توانسته در زمان خادمی که نیز می کوشید رودخانه بشار را از دست این سود جویان رها کند به جایی نرسید به گونه ای که امروز بعد از قریب چهار سال این کارخانه ها همچنان در بستر این رودخانه فعالیت می کنند و اکوسیستم آن را هر روز بد تر از دیروز کرده اند.

تعیین تکلیف  این کارخانه ها در دوران خادمی نیز نخستین نشست رسمی‌اش را به خود اختصاص داد تا اهمیت این کار مهم بیش از پیش مشخص شود.

خادمی در پی برخی گزارشات و خبرها از بازگشت مجدد کارخانه‌های شن و ماسه به سواحل بشار این بار مدیران را با حضور رسانه‌ها فراخواند تا از زبان آن‌ها آخرین حرف‌ها و نظرات را بشنوند.

مقاومت می کنم

خادمی نیز بعد از پایان نشست‌ها خیلی سریع موضعش را گرفت و گفت بازگشت مجدد کارخانه‌های شن و ماسه به رودخانه بشار امکان‌پذیر نیست و جاده ساماندهی رود بشار یک‌طرفه است.

این ماجرا ادامه داشت تا این‌که برخی کارخانه‌داران به بهانه احقاق حق موفق شدند از دادگاه و دادستانی برای یک فعالیت ۱۰ روزه به منظور سنجش میزان آلودگی آن‌ها و ارائه نظر اداره‌کل محیط زیست مجوز بگیرند مجوزی که آغازی بود بر غم دوباره رود بشارشد.

استان یکبار هزینه داده است

استاندار کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید این استان در حوزه شن و ماسه‌ها یک بار هزینه داده است و نباید به هیچ بهانه‌ای دوباره این کارخانه‌ها در بستر رودخانه‌ها فعالیت کنند.

خادمی نیز در بازدید از کارخانه‌های شن و ماسه حاشیه رودخانه بشار یاسوج افزود: حفظ رودخانه بشار برای ما اهمیت بالایی دارد، چراکه یکی از سرمایه‌های طبیعی بزرگ استان و شهر یاسوج است بنابراین تصمیم جدی استان این است که حاشیه رودخانه بشار را از وجود کارخانه‌های شن و ماسه پاک کند.

حفظ رودخانه بشار برای استان مهم است

وی اظهار کرد: رودخانه بشار یکی از سرمایه‌های اصلی شهر یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد است که نقش بسزایی در عمران شهری این شهر در آینده بازی خواهد کرد و یکی از عناصری است که خیلی از المانهای شهری و گردشگری را باید در اطراف این رودخانه طراحی کنیم بنابراین حفظ آن برای ما مهم است.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: صاحب نظران و نخبگان و افراد علمی نظرشان این است که وجود واحدهای تولید شن و ماسه در حاشیه این رودخانه باعث خواهد شد که محیط زیست رودخانه دچار مشکل شود که بسیار خطرناک است.

خادمی تصریح کرد: از طرفی تعدادی از افراد که در گذشته سرمایه‌گذاری‌هایی کردند و در حال فعالیت هستند که ما سعی کردیم به نوعی عمل کنیم که هم بازار شن و ماسه در استان دچار مشکل نشود و هم سرمایه‌گذاران این واحدها دچار شوک ناگهانی نشوند و یکباره تعطیل و جمع‌آوری نشوند و هم هدف نهایی که حفظ بشار است، انجام شود.

واحدهای بالاتر از پل مختار اجازه فعالیت ندارند

وی ادامه داد: از ابتدای مسئولیت در استان طبق یک برنامه زمان‌بندی شده سعی کردیم که با این موضوع برخورد کنیم، در ۶ماهه اول قرار شد که تمام واحدهای بالاتر از پل مختار کامل تعطیل شده و اجازه فعالیت نداشته باشند و در صورتی که کسی فعالیتی داشته باشد باید دستگاه‌ها و متولیان ناظر و مربوطه برخورد لازم را انجام دهند.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد افزود: پایین‌تر از پل مختار را برنامه‌ریزی کردیم که در بستر رودخانه نباشند، محیط زیست را آلوده نکنند، و مجوزهای لازم را از دستگاه‌ها بتوانند بگیرند حداکثر تا دو سال می توانند فعالیت کنند البته هم اکنون از دوسال یک سال و سه ماه آن گذشته و تنها ۹ ماه دیگر مهلت و فرصت دارند که جابجا شوند و یا تغییر کاربری دهند و واحدهای خود را جایگزین کنند.

یکی از استعدادهای بزرگ استان در حال از بین رفتن است

خادمی تاکید کرد: در پایان دوره ۹ ماهه اطراف رودخانه بشار یاسوج واحد شن و ماسه فعالی نخواهیم داشت البته تصمیم گرفته شده که کارخانه‌های شن و ماسه کوهی جایگزین شن و ماسه‌های رودخانه‌ای شود که دوباره یکی از استعدادهای بزرگ استان در حال از بین رفتن است،گرچه این امر نیز بدون مطالعه‌ انجام شده و آینده آن همچون آینده رودخانه بشار خواهد بود.

محدود کررده ایم؟

وی تأکید کرد: فعالیت‌های کارخانه‌های شن و ماسه کوهی را نیز محدود کردیم و از هم اکنون مجوزی نمی‌دهیم و سازمان صنعت و معدن و تجارت استان قرار است طرح جامع شن و ماسه استان را تهیه کند و ممکن است که در یک جمع بندی به این نتیجه برسیم که در هیچ کدام از فضاهای نزدیک شهر یاسوج مجوز ایجاد کارخانه شن و ماسه ندهیم یا مکان‌های جدیدی مشخص شود که به لحاظ فنی اجازه این کار را به ما بدهد که هم اکنون در حال مطالعه هستند.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد اظهارکرد: واحدهای شن و ماسه کوهی و رودخانه‌ای در حال ضربه زدن به محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد هستند و ارزش این را ندارد آنچه متعلق به نسل‌های آینده است به خاطر یک منفعت زودگذر از بین بروند.

فعالیت ۱۰روزه هزار روزه شد

اکنون غم‌بارترین قصه بشار سوء‌استفاده کارخانه‌داران از رای ۱۰ روزه دادگاه، برای فعالیت دائمی در بستر رودخانه بشار و فشردن گلوی ظریف این رود بی‌نظیر است.

یادمان نرود که قرار بود واحدهای تولیدی شن و ماسه در رودخانه بشار تنها ۱۰ روز فعالیت کنند تا میزان آلودگی آن‌ها مشخص شود نه این‌که ۱۰ روز بهانه‌ای باشد برای باز شدن پای کارخانه‌داران به سواحل بکر و بی‌نظیر رود بشار.

هم اکنون در محدوده ۹ کیلومتری پل یاسوج تا پل روستای “مختار”، شش واحد ماسه شویی و سنگ شکن وجود داردکه همه آنها بدون مجوز، سالانه افزون بر ۴۵۰ هزارمتر مکعب شن و ماسه از بستر رودخانه بشار برداشت می کنند و بی توجه به هشدارها به فعالیت خود ادامه میدهند.

مصوبه های که هر روز خاک می خورد

به رغم اینکه از سال ۱۳۸۴ تاکنون سه مصوبه برای انتقال همه کارخانه های تولیدی شن وماسه در محدوده پل بشار تا پل مختار به منطقه ای دیگر به تصویب رسیده و در تیرماه گذشته منطقه “دلی بجک” بدین منظور کلنگزنی شد اما این کارخانه ها بی اعتنا به مصوبات، هم اکنون در حال فعالیت هستند و به ایجاد تپه هایی از شن و ماسه در کنار واحدهای خود مشغول اند.

این کارخانه ها نه تنها به صورت غیر قانونی فعالیت می کنند بلکه اجازه نظارت و بازرسی برعملکردشان را نیز به دستگاههای مربوطه نمی دهند.

مردم چه می گویند؟

با این حال مردم سوال می کنند که صاحبان این واحدهای شن و ماسه از چه قدرتی برخوردارند که پس از چندین سال و بدون توجه به مصوبات مختلف، به فعالیت غیرقانونی خود ادامه می دهند.

آیا کهگیلویه و بویراحمد در داستان شن و ماسه‌ای‌ها نیز به مانند بسیاری از عرصه‌های دیگر می‌خواهد مدیریت آزمون و خطایی را تجربه کند و بار دیگر هزینه دهد یا این‌بار خروجی جلسات و تصمیمات در این استان از مجرای صیقل‌دهنده کار کارشناسی و جدیت و دلسوزی می‌گذرد؟

اما این قصعه به اینجا ختم نمی شود ،بلکه بله رانت های ختم می شود که همگی از یک طایفه خاص است و چهار سنگ شکنی که امروز در بستر این رودخانه فعالیت می کنند از یک رانت برای بقای خود استفاده کرده اند.

از طرفی دیگر هشت کارخانه شن و ماسه شویی که در منطقه دلی بجک با تسهیلات بانکی به کار خود ادامه می دهند به دلیل به فروش نرفتن محصول خود قفل تعطیلی بر دروازه های خود می بینند و خواهان تعیین تکلیف خود شده اند.

به گزارش ، مهرداد کرمی دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد در پاتوق مطالبه‌گری دانشجویی در پاسخ به سئوال دانشجویان در خصوص فعالیت افراد خاص در حاشیه رود بشار یاسوج، می‌گوید: دستگاه قضایی این استان در رسیدگی به پرونده واحدهای شن و ماسه فعال در اطراف بشار تبعیضی قائل نخواهد بود و پرونده سنگ‌شکن‌های برخی افراد خاص در حال بررسی است.

دادستان مرکز کهگیلویه و بویراحمد، برخورد با تصرفات غیرقانونی در عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست را در اولویت کاری دستگاه قضایی استان دانست و عنوان کرد: عوامل متعددی دست به دست هم داد و موجب شد تصرفات زیادی در عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست صورت گیرد ضمن اینکه برای رفع تصرفات کارهایی انجام شده اما نیاز به کار بیشتری است.

وی تصریح کرد: به دستگاه‌های راه و شهرسازی، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، محیط زیست و دیگر دستگاه‌ها دستور مستقیم دادم هر جایی که تصرفات ابتدایی صورت گرفت به نمایندگی از دادستانی اقدام به قلع و قمع تصرفات غیرمجاز کنند.

این مسؤول قضایی در پاسخ به فعال بودن واحدهای سنگ‌شکن اطراف رودخانه بشار که متعلق به برخی افراد خاص است، گفت: ادارات متولی در خصوص فعال بودن کارخانه‌های شن و ماسه اطراف بشار به دستگاه قضایی شکایت کردند و پرونده این واحدها در دست بررسی است.

کرمی اضافه کرد: دستگاه قضایی استان در رسیدگی به پرونده واحدهای شن و ماسه فعال در اطراف بشار تبعیضی قائل نخواهد بود و اگر لازم باشد همه کارخانه‌ها و واحدها جمع‌آوری شوند باید جمع‌آوری شوند.

به طور قطع چنانچه چاره اندیشی نشود، درکوتاهترین زمان ممکن، ریزگردهای ناشی از کانونهای خارج از کشور از یک طرف و از سوی دیگر کانونهای تولید و انتشار آنها در استانهای همجوار و بخش وسیعی از این ریزگردها توسط کارخانجاتی که در بیخ گوش پایتخت طبیعت ایران زمین قرار دارند، آلودگی این شهر را دوچندان کرده و آنگاه دیگر هیچ درمانی جواب نخواهد داد.