پایگاه خبری تحلیلی راه ملت
اولین و تنها رسانه کاملا دانشجویی استان کهگیلویه وبویراحمد

اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل

به گزارش راه ملت؛ در شرایطی که بسیاری از مردم با مشکلات اقتصادی مواجه هستند، دریافت وام‌های بانکی برای تأمین نیازهای اساسی به یکی از دغدغه‌های اصلی جامعه تبدیل شده است. اما سازوکار فعلی بانک‌ها، نه‌تنها کمکی به حل مشکلات اقتصادی مردم نمی‌کند، بلکه با سخت‌گیری‌های غیرمنطقی، آن‌ها را در تنگنای بیشتری قرار می‌دهد. برای بررسی این موضوع و راهکارهای اصلاح این روند، گفت‌وگویی داشتیم با دکتر فرهاد باقری، معاون استان‌های جمعیت جوانان انقلاب اسلامی.

آقای دکتر، بسیاری از مردم از سختی دریافت وام‌های بانکی گله‌مندند. ارزیابی شما از وضعیت کنونی چیست؟

بنده هم خدمت شما و همه عزیزانی که این مصاحبه رو مطالعه خواهند کرد عرض سلام و احترام دارم و امیدوارم طاعات و عبادات همه عزیزان در ماه مبارک رمضان مقبول درگاه احدیت قرار بگیرد انشاالله. بانک‌ها به‌عنوان یکی از نهادهای کلیدی در اقتصاد کشور، وظیفه دارند که سرمایه‌های مردم را در مسیر تولید، اشتغال و رفع مشکلات معیشتی هدایت کنند. اما آنچه در عمل می‌بینیم، خلاف این مأموریت است. در حال حاضر، دریافت یک وام کوچک، به‌خصوص برای اقشار ضعیف و متوسط، به یک چالش پیچیده تبدیل شده است. از درخواست چندین ضامن رسمی با کسر از حقوق گرفته تا دریافت چک و سفته‌های سنگین، همه این‌ها موانعی هستند که بانک‌ها برای مردم ایجاد کرده‌اند. این رویه نه‌تنها باعث افزایش نارضایتی شده، بلکه بسیاری را از دسترسی به تسهیلات ضروری محروم کرده است.

بانک‌ها توجیه می‌کنند که این سخت‌گیری‌ها برای کاهش ریسک معوقات وام‌ها ضروری است. نظر شما چیست؟

هیچ‌کس منکر لزوم رعایت اصول مالی در پرداخت تسهیلات نیست، اما این‌که بانک‌ها برای کاهش ریسک، همه فشار را بر دوش مردم بگذارند، منطقی نیست. در بسیاری از کشورها، نظام بانکی از روش‌های علمی و فناوری‌های جدید مثل اعتبارسنجی هوشمند استفاده می‌کند تا نیاز به ضامن‌های متعدد و وثایق سخت‌گیرانه کاهش یابد. اما در کشور ما، هنوز هم مدل سنتی «ضامن با کسر از حقوق» اصلی‌ترین شرط بانک‌هاست. این موضوع باعث می‌شود که افراد زیادی که حقوق ثابت ندارند، اما توانایی بازپرداخت وام را دارند، از این حق محروم شوند.

برخی مردم امکان تأمین ضامن رسمی ندارند. آیا راهکاری برای رفع این مشکل وجود دارد؟

قطعاً راهکارهای متعددی برای جایگزینی این سیستم وجود دارد. یکی از مهم‌ترین راه‌ها، استفاده از سیستم اعتبارسنجی مبتنی بر رفتار مالی افراد است. در کشورهای پیشرفته، بانک‌ها سوابق مالی و تراکنش‌های مشتریان را بررسی می‌کنند و بر اساس آن، رتبه اعتباری تعیین می‌شود. هر فرد، بسته به سوابق بانکی و مالی خود، می‌تواند بدون نیاز به ضامن سنتی، وام دریافت کند.

علاوه بر این، تنوع در ضمانت‌ها یکی از نیازهای مهم است. برای مثال، بیمه‌های اعتباری، سفته‌های الکترونیکی، و حتی ضمانت‌های گروهی می‌توانند جایگزین روش‌های سنتی شوند. بانک‌ها باید نگاه‌شان را از شیوه‌های قدیمی و ناکارآمد بردارند و به سمت راه‌حل‌های علمی و منطقی حرکت کنند.

به نظر شما، آیا بانک مرکزی و نهادهای نظارتی در این حوزه مسئولیتی دارند؟

دکتر باقری: قطعاً بله. بانک مرکزی به‌عنوان سیاست‌گذار اصلی نظام بانکی، وظیفه دارد که دستورالعمل‌های شفاف و عادلانه‌ای برای پرداخت تسهیلات وضع کند و بر اجرای صحیح آن‌ها نظارت داشته باشد. اما متأسفانه، شاهد آن هستیم که بسیاری از بانک‌ها، حتی بخشنامه‌های رسمی بانک مرکزی را دور می‌زنند و همچنان بر اساس سیاست‌های داخلی خود عمل می‌کنند.

مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه نیز در این حوزه مسئولیت بزرگی دارند. مجلس باید قوانین شفاف‌تری را برای حمایت از وام‌گیرندگان تصویب کند و نهادهای نظارتی باید عملکرد بانک‌ها را به‌طور جدی بررسی کنند. اگر بانکی برخلاف مقررات عمل می‌کند، باید با آن برخورد قانونی شود.

مردم و رسانه‌ها چگونه می‌توانند در اصلاح این وضعیت نقش داشته باشند؟

نقش مردم و رسانه‌ها در اصلاح رویه‌های غلط بانکی بسیار مهم است. مطالبه‌گری عمومی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای وادار کردن بانک‌ها به اصلاح رفتارشان است. اگر مردم در برابر این تخلفات سکوت نکنند و اعتراضات خود را از طریق رسانه‌ها، شکایت به بانک مرکزی و نهادهای مسئول مطرح کنند، قطعاً تأثیرگذار خواهد بود.

رسانه‌ها نیز باید این موضوع را به‌طور مداوم پیگیری کنند. نباید اجازه داد که این مشکلات به فراموشی سپرده شود. مطالبه‌گری رسانه‌ای و فشار افکار عمومی می‌تواند بانک‌ها را مجبور کند که سیاست‌های خود را اصلاح کنند.

به‌عنوان جمعیت جوانان انقلاب اسلامی، شما چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اید؟
از آنجایی که احزاب باید زمینه را برای اجماع نخبگان در عرضه اقتصاد فراهم آورند جمعیت جوانان نیز در حوزه اقتصاد به تجمع نخبگان اقدام کرده تا موجب تجمیع نظرات در حوزه های مختلف اقتصادی شود.

در پایان، چه پیامی برای مردم و مسئولان دارید؟

اصلاح نظام بانکی، یک مطالبه ملی است که همه باید برای آن تلاش کنند. مردم نباید در برابر سخت‌گیری‌های غیرقانونی بانک‌ها تسلیم شوند. هر جا که با تخلفی مواجه شدند، باید از طریق مراجع قانونی آن را پیگیری کنند. مسئولان نیز باید بدانند که ادامه این وضعیت، باعث افزایش نارضایتی عمومی و گسترش مشکلات اقتصادی خواهد شد.

بانک‌ها باید درک کنند که وظیفه آن‌ها کمک به مردم و تسهیل شرایط است، نه این‌که با ایجاد موانع غیرضروری، زندگی مردم را سخت‌تر کنند. نظام بانکی کشور باید اصلاح شود و این اصلاح، بدون مطالبه‌گری عمومی و نظارت دقیق، ممکن نخواهد بود.

سپاس از شما برای این گفت‌وگوی مفید و روشنگرانه.

من هم از شما و همه کسانی که دغدغه اصلاح این وضعیت را دارند، سپاسگزارم. امیدوارم با تلاش‌های جمعی، بتوانیم شاهد تغییرات مثبتی در این حوزه باشیم.